Urodzony w 1958 r. w Warszawie. Mieszka i pracuje w Otwocku. W 1985 r. ukończył Akademię Sztuk Pięknych w Warszawie, gdzie od 2011 r. prowadzi Pracownię Działań Przestrzennych na Wydziale Sztuki Mediów. Rzeźbiarz. Zajmuje się również rysunkiem i filmem eksperymentalnym. Otrzymał Stypendium Miesa van der Rohe w Krefeld. Członek Akademii Sztuki w Berlinie. Brał udział w ważnych wystawach międzynarodowych, m.in.: documenta, Kassel (1992); Biennale w Wenecji (1990, 1993, 2003, 2005, 2013); The Carnegie International, Pittsburg (1995); Biennale w Sao Paulo (1998); Biennale w Sidney (1992, 2006); Biennale w Santa Fe (2006). W 2009 r. zrealizował projekt How It Is w Turbine Hall, Tate Modern w Londynie. Jest autorem pomnika ofiar katastrofy promu „Estonia” w Sztokholmie (1998). Jego prace znajdują się w ważnych kolekcjach muzealnych na świecie, m.in.: Tate Modern, Londyn; Van Abbemuseum, Eindhoven; MOCA, Los Angeles; SFMOMA, San Francisco; MoMA, Nowy Jork; Hirshhorn Museum and Sculpture Garden, Waszyngton; Art Institute, Chicago; Carnegie Museum of Art, Pittsburg; Museu Serralves, Porto; Moderna Museet, Sztokholm; Kiasma, Helsinki; Kröller–Müller Museum, Otterlo; Narodowe Muzeum Sztuki, Osaka; Muzeum Izraela, Jerozolima; a także w Polsce, m.in.: Muzeum Sztuki, Łódź; Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski, Warszawa; Zachęcie Narodowej Galerii Sztuki, Warszawa; Muzeum Sztuki Nowoczesnej, Warszawa; Muzeum Narodowym, Wrocław; MOCAK, Kraków.
Mirosław Bałka, 182 x 206 x 16 / Bab al-Dhahabi [GA], obiekt, 2017, fot. Kacper Gorysz
Inspiracją dla Mirosława Bałki stała się Złota Brama w Jerozolimie, mieście multikulturalnym i wieloreligijnym, które od wieków należy zarówno do muzułmanów, żydów, jak i chrześcijan. Jest to jedyna brama prowadząca na Wzgórze Świątynne. Według tradycji żydowskiej przez Złotą Bramę wjedzie do Jerozolimy Mesjasz. Dla chrześcijan to miejsce wjazdu Chrystusa do miasta przed męką, celebrowanego podczas Niedzieli Palmowej oraz spotkania rodziców Maryi, Joachima i Anny. Brama ma wiele nazw, w języku arabskim brzmi ona Bab al-Dhahabi (Brama Żalu – przyp. red.), a w języku hebrajskim Shaar Ha-Rahamim (Brama Miłosierdzia – przyp. red.). W pracy Bałki znaleziona przez niego brama, nawiązuje nie tylko do Złotej Bramy, ale także do religijnej podwójności Jerozolimy oraz do pojęć Wschodu i Zachodu. W lubelskiej odsłonie wystawy stanie prawa część bramy, o żydowskiej nazwie, zaś w Białymstoku lewa część, o arabskiej nazwie, tak aby brama otwierała się na Wschód, który w chrześcijańskiej symbolice oznacza zmartwychwstanie. W ten sposób skrzydła będą za sobą „tęsknić”, symbolizując niemożność istnienia części żydowskiej bez arabskiej i odwrotnie, według słów artysty „podejmując temat otwarcia na spotkanie z Nieobecnym”. Niestety historia ciągle dopisuje tragiczne wydarzenia do wspólnych losów obu religii, tak jak miało to miejsce w lipcu 2017 roku, gdy w Jerozolimie doszło do strzelaniny między palestyńskimi bojownikami i izraelskimi policjantami, co doprowadziło do tymczasowego ograniczenia dostępu do meczetu Al-Aksa, najważniejszej muzułmańskiej świątyni w Jerozolimie. Jest to odbierane jako bezprawna judaizacja miasta przez Izrael. Czy dwie zwaśnione strony kiedykolwiek osiągną porozumienie i pokój?
Mirosław Bałka, 189 x 214 x 17 / Szaar Ha-Rahamim [GL] , obiekt, 2017, fot. Wojciech Pacewicz
