Violetta Oliinyk – BRACIA / БРАТИ

Rozłąka z najbliższymi, strach i samotność – to rzeczywistość, której doświadczają Ukraińcy i Ukrainki od momentu wybuchu pełnoskalowej wojny. Mimo iż czas płynie, a informacyjny szum zdaje się raz na jakiś czas przygasać, to cierpienia nie maleją, a rodziny (niestety często już na zawsze) zostają rozbite. Mimo niebezpieczeństwa rodziny żołnierzy podejmują się wyczerpujących działań, które wspierają wszystkich walczących na froncie – od kupowania i przekazywania broni, samochodów medycyny taktycznej, przez organizację zbiórek na wsparcie armii, aż po mentalne i psychiczne wsparcie.

O wojnie można mówić na różne sposoby. Violetta Oliinyk wyraża swoje doświadczenia performatywnie: własnoręcznie tka koszule z wcześniej zerwanych pokrzyw. Swoje działanie oparła o starożytne legendy, które mówią o tym, iż siostra w milczeniu i bez uśmiechu musi uszyć koszule z polnych roślin, a gdy bracia je nałożą, klątwa zostanie złamana. To działanie w sposób symboliczny uświadamia nam, jak wiele osób – bliskich, przyjaciół, sióstr i braci – czeka, aby klątwa wojny została złamana, i aby każdy mógł szczęśliwie wrócić do swojego domu. To przede wszystkim apel, aby znów zwrócić uwagę na wszystkie siostry, matki, żony, które podejmują się ciężkich i wyczerpujących działań, aby wspierać żołnierzy, którzy znaleźli się daleko od domu. To od ich brawurowych działań również zależy jak szybko ta wojna się zakończy.

Na ekspozycji, obok ręcznie tkanej koszuli oraz wideo-dokumentacji, które powstały w trakcie trzydniowego performansu, znajdziemy również instalację fotograficzną, na której artystka umieściła zdjęcia sióstr z ich braćmi – żołnierzami walczącymi na froncie. Większość z nich ukazuje czasy dzieciństwa, pełne dobrych emocji i przywiązania – teraz, gdy strach o przyszłość mrozi serce, pora uświadomić sobie jak ważne jest dbanie o każdą sekundę spędzoną razem.

Całość przekazu uzupełnia praca Zhanny Kadyrovej pt. „Palianytsia”. To rodzaj chleba wytwarzanego w Ukrainie. Rosyjscy dywersanci i agenci nie potrafią dobrze wymówić jego nazwy, więc po tak prostej rzeczy Ukraińcy i Ukrainki są w stanie odróżnić przyjaciela od wroga. W czasie wojny, gdy odcięty jest prąd, a łączność ze światem zanika, tak podstawowa rzecz jak chleb staje się czymś, czego wiele osób musi szukać w trudzie.

Zachęcamy osoby, których bliscy walczą na wojnie, aby uzupełniły instalację i dołożyły swoje wspólne fotografie w geście solidarności.

Otwarcie wystawy: 27.09.2023 (środa), godz. 19.00
Gdzie: Galeria Labirynt 2, ul. Grodzka 3, Lublin
Dostępność: Wystawa w przestrzeni niedostępnej dla osób z niepełnosprawnością motoryczną. Otwarcie tłumaczone na język ukraiński (tłumacz: Volodymyr Dyshlevuk) oraz na PJM (tłumaczka: Marta Stępniak)
Wystawa czynna do 22.10.2023 (wtorek-niedziela, godz. 15.00–19.00)
Wstęp: wolny

Kurator: Mateusz Wszelaki

Praca Zhanny Kadyrovej pt. „Palianytsia” została udostępniona dzięki uprzejmości BWA Warszawa.

Violetta Oliinyk (ur. 1995) jest ukraińską artystką, jubilerką i performerką. Absolwentka Lwowskiej Szkoły Artystycznej, kierunek – szkło artystyczne i witraże, a także absolwentka Kolegium Sztuki i Wzornictwa w Wyżnicy, kierunek – jubilerstwo.

W swojej twórczości bada możliwości wpływu artysty na społeczeństwo. Główne obszary jej działań to performance, wideo, jubilerstwo.

W Czerniowcach zrealizowała cykl performansów, celem których było przebudzenie pamięci miasta, dialog z jego zapomnianą historią poprzez odtwarzanie nieistniejących już miejsc. W 2021 roku otrzymała grant Canada Council na realizację wspólnego projektu z Tarasem Polataiko.

Od początku pełnoskalowej rosyjskiej inwazji na Ukrainę Violetta wykonuje biżuterię i organizuje aukcje, aby zebrać fundusze na potrzeby ukraińskich
ochotników.

Jej bracia i ojciec są na wojnie.