Mieke Bal „Don Kichot: Smętne oblicza”

Otwarcie: 31.03.2025 (poniedziałek), godz. 18.00
Gdzie: Galeria Labirynt, ul. ks. J. Popiełuszki 5, Lublin
Język: polski, tłumaczenie na język angielski; tłumacz: Konrad Szulga; tłumaczenie na PJM: tłumaczka: Ewelina Lachowska. Brak tłumaczenia na język ukraiński.
Wystawa czynna do: 27.04.2025 (wt.-niedz., godz. 12.00-19.00)
Wstęp: 8 zł bilet normalny, 4 zł bilet ulgowy (na wernisaż wstęp wolny)

Prof. Mieke Bal, jedna z najwybitniejszych badaczek kultury o bogatym dorobku akademickim, zaprezentuje się lubelskiej publiczności także jako artystka.

Instalacja wideo oraz fotografie składające się na wystawę nie tworzą linearnej narracji, lecz oferują rozproszone epizody, które – podobnie jak w powieści Cervantesa – są fragmentaryczne, niespójne i wielowarstwowe. Czas przestaje mieć znaczenie, a linearność opowieści jest zastąpiona przez powtarzalne, często bezcelowe działania bohaterów. Zwiedzający są zachęcani, by samodzielnie konstruować historie z elementów instalacji za każdym razem na nowo, odkrywając głębokie związki między przeszłością a teraźniejszością, ponieważ – jak mówi autorka ekspozycji za Françoise Davoine – „dawniej jest dziś”.

Jednym z kluczowych tematów wystawy jest kwestia niemożności opowiedzenia traumy. W wielu epizodach, jak „Jąkanie narracyjne” czy „Bezcelowy altruizm”, bohaterowie próbują opowiadać swoje historie, ale są zamknięci w traumatycznych doświadczeniach. Don Quichotte staje się figurą nie tylko szaleństwa, ale także bezsilności wobec realiów współczesnego świata. Próbuje naprawić zło wokół siebie, ale jego działania często kończą się porażką – nie dlatego, że brakuje mu woli, lecz dlatego, że świat, w którym żyje jest zbyt skomplikowany, by zrozumieć jego szlachetne intencje.

Sztuka dla Mieke Bal staje się narzędziem badawczym,  a „myślenie obrazami” pozwala zdiagnozować współczesne problemy (masowe migracje, przemoc, zniszczenie planety), zmusza do zastanowienia się nad nimi i szukania sposobów przeciwdziałania.

Wystawa wykorzystuje koncepcję empatii jako narzędzia do oddziaływania na widza w obliczu traumy i przemocy. Don Quichotte, klasyczny „szalony rycerz”, zostaje przekształcony w „smutnego rycerza”, którego działania stają się wyrazem frustracji i bezsilności wobec cierpienia innych. Bal podkreśla, że pomimo pozornej bezcelowości prób niesienia pomocy, empatia pozostaje kluczowym narzędziem w walce z dehumanizacją.

(Mateusz Wszelaki)

kuratorki: Małgorzata Gamrat, Elżbieta Błotnicka-Mazur
współpraca: Mateusz Wszelaki
aranżacja: Waldemar Tatarczuk
koordynacja: Diana Kołczewska
realizacja: Rafał Garula, Jarosław Mitura, Adam Oroń
promocja: Alicja Gieleta
identyfikacja wizualna: Florentyna Nastaj

partnerzy: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Centrum Sztuki WRO

Ramowy program wydarzeń w Galerii Labirynt:

31.03.2025 (poniedziałek)
godz. 17.00 wykład prof. Mieke Bal „Art of Sadness”
godz. 18.00 otwarcie wystawy „Don Kichot: Smętne oblicza”

4.04.2025 (piątek)
godz. 17.00 „Sztuka a współczesny świat: humanistka w galerii” – z prof. Mieke Bal będzie rozmawiać dr hab. Małgorzata Gamrat z Instytutu Nauk o Sztuce KUL

Więcej informacji: link do wydarzenia

fot. Ebba Sund