We wschodniej Europie najnowsza historia przemian społecznych, dyskursu swobód obywatelskich, sztuki oraz kultury queer to narracje, które pozostają ze sobą w ścisłym związku. Projekt „Queerstories” powstał jako platforma badania tych relacji. Podstawą badań są wyrażone w postaci projektów artystycznych doświadczenia osób pochodzących z dwóch sąsiadujących ze sobą krajów. Losy polskiego i ukraińskiego społeczeństwa są ze sobą splecione i jednocześnie w wielu wymiarach odmienne; w tym sensie dopełniają się wzajemnie, dając wgląd w złożony charakter wschodnioeuropejskiej kondycji.

Zarówno w Polsce, jak i w Ukrainie doświadczenie osób nieheteronormatywnych wypychane było długo poza granice publicznego dyskursu, zaś historia kultury queer nie tylko pozostawała szerzej nieznana, lecz przede wszystkim czekała na krytyczne opracowanie.

Projekt „Queerstories” powstał w odpowiedzi na tę potrzebę, a także w przekonaniu, że włączenie doświadczeń osób nieheternormatywnych oraz historii kultury queer do dyskusji na temat zachodzących w Polsce i w Ukrainie przemian jest ważne nie tylko dla społeczności LGBTQ+, lecz również dla całej wspólnoty.

Projekt „Queerstories” jest owocem współpracy dwóch organizacji. Jedną jest Galeria Labirynt w Lublinie, która programowo upomina się o równość, swobody obywatelskie i demokrację. Druga organizacja to Fundacja IZOLYATSIA, niezależna instytucja artystyczna założona w Doniecku, który w 2014 roku musiała opuścić w wyniku rosyjskiej agresji na Ukrainę.

„Queerstories” jest przedsięwzięciem hybrydowym; łączy w sobie elementy procesu badawczego, archiwum, forum dyskusji, powiększającego się zasobu tekstów krytycznych, oraz, last, but not least, cyfrowej platformy udostępnienia i wymiany projektów artystycznych. Teraz przybiera również postać prezentowanej w Galerii Labirynt wystawy. Powstała ona w oparciu o prace wideo i zapisy aktów performatywnych, które osoby twórcze z Polski i Ukrainy wniosły do projektu w odpowiedzi na ogłoszony w 2021 roku open call. Prezentowane na wystawie realizacje składają się na zbiór indywidualnych wypowiedzi, bazujących na osobistych doświadczeniach osób autorskich. Jednocześnie każda z tych wypowiedzi wpisuje się w szerszą narrację – w żywą rzeczywistość kultury queer, która w Ukrainie i w Polsce jest historią domagającą się napisania, a także przyszłością, która tworzy się na naszych oczach.

(Stach Szabłowski)

Otwarcie wystawy: 7.07.2023 (piątek), godz. 19:00
Gdzie: Galeria Labirynt, ul. ks. J. Popiełuszki 5, Lublin
Dostępność: Wydarzenie będzie tłumaczone na język ukraiński (tłumaczenie: Volodymyr Dyshlevuk) i język angielski (tłumaczenie: Krystian Kamiński) oraz PJM (tłumaczenie: Marta Stępniak, Jolanta Gromada).
Wystawa czynna do 1.10.2023 (wt.-niedz., godz. 12.00-19.00)
Wstęp: 5 zł (na wernisaż wstęp wolny)

Wydarzenia towarzyszące otwarciu wystawy:
– performans / Krzysztof Lubka;
– promocja nowego numeru DIK Fagazine, połączona z dyskusją z udziałem m.in. Karola Radziszewskiego;
– koncert / Anatoly Belov.

Performans: Ala Urwał, Anastas Krusińska, Edmund Krempiński & Natalia Różycka, Filip Kijowski, Krzysztof Lubka, Vladyslav Shast, Vladislav Plisetskiy, Katya Kopieikina

Wideo: Anti Gonna; Anton Karyuk; Anton Shebetko; Daniil Galkin; Daniela Weiss; Fyodor Khorkov; Liliana Zeic; Eternal Engine (Marta Nawrot & Jagoda Wójtowicz); Ryszard Czubak, Sarmen Beglarian, Tomasz Fudala; Szymon Adamczak

Projekt Queerstories_UA_PL jest organizowany przez Platformę Inicjatyw Kulturalnych Izolyatsia, Galerię Labirynt i Queer Archives Institute. Inicjatorką projektu jest Alina Kleytman, inspiratorem Oleksandr Halishchuk. Zespół kuratorski: Kateryna Filyuk, Alina Kleytman, Karol Radziszewski, Waldemar Tatarczuk.

Projekt finansowany przez Goethe-Institut Ukraine oraz Unię Europejską w programie „HOUSE OF EUROPE”.
Odpowiedzialność za treści ponoszą osoby autorskie, a opinie wyrażone w tych pracach nie muszą odzwierciedlać poglądów instytucji UE i grantodawców.

Wystawa opowiada o doświadczeniu życia osoby uchodźczej. Gdy rozpoczęła się inwazja rosji* na Ukrainę na pełną skalę, artystka opuściła swój dom. Od tego czasu zmieniała swoje miejsce spania dwadzieścia jeden razy. Opierając się na własnych doświadczeniach, zauważyła, że jej życie zaczęło dzielić się na okresy, które są oddzielone od siebie zmianami miejsc, w których śpi. Każda nowa podróż jest burzliwą ścieżką do krótkotrwałego miejsca spokoju. Wygodne, ciepłe i bezpieczne miejsce może przez chwilę wydawać się mirażem. Łóżko staje się materialną reprezentacją utopijnego miejsca.

Otwarcie wystawy: 27.06.2023 (wtorek), godz. 19.00
Gdzie: Galeria Labirynt 2, ul. Grodzka 3, Lublin
Dostępność: Wystawa w przestrzeni niedostępnej dla osób z niepełnosprawnością motoryczną. Wystawa jest przyjazna sensorycznie dla osób wrażliwych na bodźce. Otwarcie tłumaczone na PJM; tłumaczenie: Marta Stępniak.
Wystawa czynna do: 23.07.2023 (wtorek–niedziela, godz. 15.00–19.00)
Wstęp wolny

Podczas jednej z naszych pierwszych rozmów z Glam poruszona została rola, którą media społecznościowe odegrały po 24 lutego 2022 r. w wysiłkach na rzecz wspierania osób z Ukrainy ubiegających się o azyl. Za profilami oferującymi „dach nad głową” lub „łóżko do spania” kryli się zwykli ludzie. Szczególna uwaga została zwrócona przez nas na język używany przez osoby oferujące tego rodzaju wsparcie. Ukraińskie pochodzenie stało się „żetonem”, który można było wymienić na miejsce do spania. Opisujemy to jako rodzaj transakcji i pytamy, czy odnoszenie się do osoby jako „łóżka” lub oferowanie wsparcia tylko poprzez podanie liczby dostępnych łóżek odczłowiecza osobę.

* Słowo „rosja” jest celowo pisane małymi literami, co wyraża polityczną decyzję osób autorskich tekstu.

Glam Gargoyle / Maria Strelchuk – multidyscyplinarna artystka i osobą fem-queer pochodząca z Berdiańska w Ukrainie. Pracuje z tematami utopii, aby podporządkować sobie codzienność. Inspiracje czerpie głównie od młodych osób radykalnych, osób działających społecznie i tych zaangażowanych w kulturę rave’ową.

Wystawa pozwala ujrzeć codzienność osób transpłciowych oraz ich indywidualne, a zarazem jednoczące doświadczenie tożsamości płciowej. Podejmuje ideę nieskrępowanej wolności. Jej celem jest dekonstrukcja heteronormatywnego systemu. Kwestionuje również tradycyjne role kulturowe, w które wchodzą zachowania, gesty oraz ekspresja emocjonalna. Jest także manifestem naszego istnienia. Realizując ją, chciałyśmy i chcieliśmy podkreślić udział mniejszości społecznych we współtworzeniu historii. Pragniemy też zmienić sposób, w jaki transpłciowe jednostki postrzegają siebie, i sprawić, by odczuwały dumę z tego, kim są. – Ariel

Otwarcie: 30.06.2023 (piątek), godz. 18.00
Gdzie: Biblioteka Azyl Galerii Labirynt, ul. Lipowa 13, Lublin (wejście od ul. Ofiar Katynia)
Dostępność: Wystawa odbywa się na parterze w przestrzeni wolnej od barier architektonicznych. Jeden z filmów prezentowanych na wystawie może być nieprzyjazny dla osób z nadwrażliwością sensoryczną. W pracy występuje mocno migające światło. Otwarcie tłumaczone na PJM, tłumaczenie: Marta Stępniak oraz na język ukraiński, tłumaczenie: Volodymyr Dyshlevuk.
Wystawa czynna do: 23.09.2023 (wt.–sob.: 13.00–18.00)
Wstęp: wolny

Osoby artystyczne: Adi / Adrian Wasilewski, Anastas Krusińska, Ariel Michalak, Daniel Kajda, Fokus, Iskra, Karolina Zorya Jazgarska, Val Ziółkowski, Luka Vivi Starr Alice, Niko Leon Szymura, Sasha, Simona Kasprowicz, Wincent

Kurator wystawy: Ariel Michalak

Wydarzenia towarzyszące:

• 19.08.2023 (sobota), godz. 16.00 wykład: Piotr Odmieniec-Włast – o odmienności i transpłciowości w XIX–wiecznej Polsce (link do opisu)
• 26.08.2023 (sobota), godz. 16.00 kuratorskie oprowadzanie (link do opisu)

Tworzenie wystawy było procesem. Podczas regularnych spotkań każda osoba z grupy mogła wyrazić siebie. Sprzyjały temu przyjęte w grupie zasady oparte na dialogu i braku cenzury. Przemyślenia poszczególnych osób to manifest i komentarz do prezentowanych na wystawie prac. Osoby, które poznajecie, są na różnym etapie – zarówno korekty płci, jak i własnej wiedzy na temat procedur prawnych i społecznych. Dzięki tej płynności pomiędzy doświadczeniami, poznajemy różne perspektywy, opierające się na wieku, akceptacji rodzinnej i społecznej, sytuacji materialnej czy zdrowotnej. Na wystawie zobaczymy prace młodych osób, pomiędzy 14 a 28 rokiem życia, mieszkających w Lublinie. Mimo to, że każda z osób usłyszała od społeczeństwa słowa „Nie wymyślaj, jeszcze ci się odwidzi”, wszystkie doskonale wiedzą, kim są i co czują. – Filip